Як жанілі бабыля

Апошнім майскім цёп­лым вечарам, калі сонца ўжо закацілася ў канец вуліцы, на лавачку вый­шла яе гаспадыня Мар`я Сквапніца. Так склалася па жыцці, што гэта лава стала месцам збораў апошніх жыхароў вуліцы. Сюды прыходзілі тыя, у каго часта пячэ на душы, а патушыць агонь няма чым, бо ў кармане поўнае безграшоўе. Збіраюцца, вырашаюць.

Сядзіць Мар`я і ўгля­даецца ў канец вуліцы: мо нясе чорт якую грэшную душу. Раптам замільгала постаць у сонечных промнях. Яна абрадавалася — у яе бок ішоў мужчына.

Гэта быў чужак, незнаёмец. Калі наблізіўся, спытала: «Куды насупраць ночы ідзе чалавек?»

Незнаёмец падышоў бліжэй, пажадаў добрага вечара і адказаў: «Гора чалавека гоніць, жыць няма дзе, шукаю жанчыну, каб у прымакі прыбіцца на старасці».
Мар`я агледзела чалавека: апрануты па-вясковаму, не ў новае, але ў чыстае, нават чаравікі наваксаны.

«Колькі ж гадоў табе? На пенсіі, мусіць?» — спыталася. Прышэлец расказаў, што жыў у суседняй вёсцы, працаваў на ферме, мае пенсію ледзь не ў тры мільёны, але новыя гаспадары папрасілі пакінуць хату, у якой ён жыў.

Пачуўшы пра такую пенсію, Мар`я ажывілася, вырашыла галоўнае вызнаць: «А жонка, дзеці твае дзе, што ты адзін?» Прышэлец адказаў: «Усё жыццё пражыў адзін, не жаніўся. На старасці няма прытулку». — «Бабыль, — прамовіла Мар`я з журботай у голасе і заківала галавой. — Гэту праблему вырашым, мужчына патрэбен многім. Бачу, мужык ты працавіты. Узяла б да сябе, але сын даведаецца, паляцім з хаты разам у белы свет. Таму трэба пачакаць трошкі. Як атрымаеш пенсію, прыходзь. У мяне ў горадзе ёсць тры жанчыны, павязу цябе на паказ, хоць адна з іх цябе возьме. Будзеш гарадскім чалавекам. Толькі трэба паказаць сябе, што ты не жмот, не злодзей, не скупы. Яны не п`яніцы, але такі звычай, што без гарэлкі ды закусі не абы­дзецца. Таксі нанімаць не будзем, папросім знаёмага з машынай, яму таксама трэба заплаціць, але гэта значна менш, чым гарлахватам-таксістам. І лічы, што ты гарадскі. Будзеш жыць як сыр у масле».

Мар`я запрасіла чалавека на чай. Пакуль частавала, дагаварыліся, што ён прыйдзе да яе з пенсіяй праз тыдзень, а за гэты час яна дагаворыцца з жанчынамі, знойдзе вадзіцеля з машынай. І будуць сваты не горшыя, чым у маладажонаў.

Калі бабыль прый­шоў з пенсіяй да Мар`і Сквапніцы, перад дваром стаяла аўто. Гэта прыдало яму больш смеласці. Аднекуль у галаве з`явілася думка, што жанчына яна сур`ёзная, не падмане. А значыць, і тыя, з кім яго будуць знаёміць, — жанчыны сур`ёзныя. Ён не вельмі ўяўляў, як будзе жыць з жанчынаю ў гарадской кватэры, чым будзе займацца цэлы дзень. Лічыў, што пенсіянеры ў гора­дзе — лайдакі. Праўда, ёсць і заўзятыя дачнікі. Калі ў той жанчыны, што згодзіцца яго ўзяць, будзе дача, то ён будзе заўсёды пры рабоце, бо без яе не жыць. Пры такой думцы яму стала весялей. Ён смела пераступіў з вуліцы ў двор да Мар`і.

Ён не дайшоў да парога, як насустрач выйшла Мар`я з мужчынам. Той быў каля пенсіённага ўзросту, у руках пакручваў ключы ад машыны. Невысокага росту, з жыватом, які перавешваўся цераз папругу. «Такі не працуе цяжка», — падумаў ён. Мар`я прадставіла: «Гэта наш шафёр, яму трэба цяпер заплаціць 400 рублёў».
Бабыль дастаў грошы, адлічыў дзве паперкі па 200 тысяч, так павольна, каб бачылі. Астатнія схаваў назад.

Куды падвезці, вадзі­цель ведаў ад Мар`і. Пры­пыніліся каля гастранома «Народны». Мар`я адразу павяла свайго «жаніха» ў аддзел моцных напояў. «Бяром тры пляшкі,— давала парады. — Пасля купім закусі». Закусь выбірала ў асноўным Мар`я. Ён паслухмяна браў, клаў у кошык. Калі пачалі разлічвацца, кошт купленаму пацягнуў амаль на мільён. Нешта нядобрае варухнулася ў душы бабыля, але за будучае шчасце трэба плаціць.

Вадзіцеля з машы­най ужо каля ма­га­зіна не было. Пай­шлі да суседняга дома, падняліся на трэці паверх. Толькі зазваніў званок, як расчыніліся дзверы. Поўнацелая кабета з густымі белымі валасамі лагодна запрасіла за­ходзіць: «Чакаем, баяліся, што раздумалі і не прые­дзеце», — гаварыла яна.

Ён усё-такі хваляваўся, бо забыў, што, пераступіўшы парог, трэба зняць абутак. Калі яму аб гэтым напомніла жанчына, што сядзела ў зале, то гаспадыня з усмешкай сказала: «У вёсцы гэта не засвоена, навучым». Калі Мар`я стала выстаўляць на стол пакупкі, гаспадыня быццам сорамна сказала: «Ну, Мар`я, можна было б без гэтага».

Толькі селі за стол, з`явілася трэцяя жанчына.

Гаспадыня смела адкар­коўвала пляшкі, налівала ў стаканчыкі. Выпівалі да дна. Калі пачалі разлі­ваць апошнюю пляшку, Мар`я спытала, каму спадабаўся мужчына. Тут усе звярнулі ўвагу на мужчыну сярод жанчын. «Я ўзяла б да сябе, — пачала гаварыць гаспадыня. — Але яго пенсія малавата. За пакойчык трэба плаціць не менш за сто тысяч у дзень. Не пацягне. Таму прыняць не магу».

«Магу забраць на вёску да зімы. Даглядаць агарод, спадзяюся, умее. Але толькі да зімы,— сказала худая чорная жанчына. — Яму патрэбна пастаяннае жыллё. Таму сама прыняць не магу».

Да бабыля павярнулася жанчына, што прый­шла апошняй. «Нам трэба вадзіцель аўто, маладзейшы і больш дужы, каб шторанку развозіў тавар».

«Мне куды цяпер?» — звяртаючыся да Мар`і, спытаў ён. «Як палучыш пенсію, прыходзь. Да таго часу пашукаю іншых жанчын».

Бабыль падняўся ад стала і пайшоў да дзвярэй. Абувацца не стаў, спускаўся па лесвіцы ўніз, трымаючы чаравікі ў руках.