Беларускі анекдот і надзённая праўда

Калі задацца пытаннем: «Ці часта чуем мы ў жыцці анекдоты на беларускай мове?», адказ, верагодна, будзе такі: «Яшчэ радзей, чым саму беларускаю мову». Прадчуваю з’едлівую заў­­вагу: маўляў, зараз зноў пачнецца песня пра тое, як гэта арыгінальна і «смачна» — гумар па-бе­ларуску. Аднак аўтар гэтых радкоў зусім не жадае бянтэжыць чытачоў, а тым больш падзяліць лёс героя анекдота з тэлефоннай размовы:
— Алё! Я куды патрапiў?
— Вы патрапiлi не туды! Паслаць вас куды патрэбна?

Проста хочацца ра­зам з вамі паразважаць і пасмяяцца, а калі гэта атрымаецца, то месцамі і парагатаць. Беларускія анекдоты такую магчымасць, на маю думку, даюць.

Пра беларуса жартаў няшмат

Ёсць анекдоты пра мно­гія народы. Але не пра ўсе. Пра чукчаў ёсць, а пра эвенкаў няма. Пра хахлоў есць, а пра бе­ла­русаў — трэба пашукаць…
Відавочна: беларуская мова не на слыху ні ў нас, ні ў нашых суседзяў. У іх памяці амаль няма свое­асаблівых моўных штам­паў, слоўцаў, якія пе­ра­да­валі б характэрныя асаб­лівасці беларусаў. Як гэта робіцца, калі расказваюць анекдоты пра грузінаў, палякаў, армя­наў ці яўрэяў.

Да таго ж беларусаў за мяжой амаль што атаясамляюць з рускімі, не бачаць нечага адметнага ў іх ментальнасці, акрамя хіба незласлівасці і цярплівасці.
Наконт апошняга анекдоты як раз ёсць. Добра вядома гісторыя, як вешалі беларуса і прадстаўнікоў іншых нацый. Усе адзін за другім адышлі ў лепшы свет, а беларус неяк прыстасаваўся і вісіць сабе жывы.

А вось сучасны анекдот з гэтага ж шэрагу пад назвай «Тры стадыі беларускай беднасці»:
1. Няма грошай.
2. Зусім няма грошай!
3. Трэба ісці здаваць даляры.

Карацей кажучы, з анек­дотамі пра беларусаў вый­шла як у тым афарызме: самы лепшы спосаб прачнуцца знакамітым — гэта заснуць знакамітым.

З часоў рэвалюцыі

Так атрымалася, што боль­­­­шасць беларускіх анек­дотаў ­нараджалася са­мімі беларусамі, бо толь­кі тутэйшыя маглі ўла­віць свае абставіны жыц­ця і пасмяяцца над мясцовым побытам. Даволі шмат та­кіх анекдотаў дайшло да нас з часоў рэвалюцыі і падзелу Беларусі.

У беларускай вёсцы ка­місар праводзіць харчразвёрстку.
— Ну что, не жалко вам коровы для революции?
— Ня жалка, пан афіцэр.
— А коня не жалко для ре­волюции?
— Ня жалка, пан афіцэр.
— А свиньи не жалко для революции?
— Ня жалка, пан афіцэр.
— Ну а курицу?
— А курыцу шкада.
— Это с чего так?
— Ну дык, пан афіцэр, ка­роў, каней і свіней у нас няма…

***
Заходняя Беларусь пад Польшчай. Настаўнік вя­дзе ўрок геаграфіі ў вясковай школе.
— Наша зямля мае форму шара. Усе зразумелі?
Адзін з вучняў цягне руку і кажа:
— Пан настаўнік, а Юзік набздеў!
— Дурань ты, аболтус! Трэба казаць не набздеў, а сапсаваў паветра. Зра­зу­меў? Ну дык вось: наша зямля мае форму шара…
Той самы вучань зноў цягне руку.
— Ну чаго табе зноў?
— Пан настаўнік, а Юзік, што сапсаваў паветра, з­ноў набздеў!

***
Даваенныя часы. Беларусь падзелена на дзве час­­ткі. На беларуска-поль­­­скім памежжы па абод­ва бакі мяжы пачаліся паля­выя работы. За плугам з аднаго і другога бакоў ідуць аратыя і перакідваюцца праз мяжу словамі.
— Ну, як вам там жы­вец­ца пад Саветамі? Вы ця­пер усе сталі «таварышамі». А мы вось паны.
— А калі ты пан, то чаму гэтак жа, як і я, ідзеш за плугам?

Перыяд застою

Цікавыя беларускія анек­доты даводзілася чуць у часы так званага раз­ві­тога сацыялізму. Яны ты­чыліся розных тэм, у тым ліку і сексуальных, але распавядаліся даволі да­лі­катна.
— Суседка, чаму ты такая сумная?
— Бачыш, Маня, твой Мiцька ўчора зайшоў, па­валiў на ложак і тры разы адкахаў.
— Дык чаго ж ты такая сумная?
— Перажываю… Можа, што трэба чалавеку бы­ло? Цi, можа, сказаць што хацеў?

Вось другі анекдот з той жа серыі. Расказваўся ён на рускай і беларускай мовах, бо быў звязаны з розным сэнсавым значэннем падобных слоў:
«На международном конгрессе решается вопрос: сколько половых сношений нужно иметь в неделю? Дали слово женщинам.

Англичанка считает, что одно в неделю. ­Немка — два, француженка — семь.
А белоруска говорит: «Ну, добра, хай сабе сем разоў у нядзелю. Але ж давайце ўжо заадно вырашым, колькі разоў ў будні дзень?»

Моладзь жартуе

Нарэшце раскажу міні-гумарэску, якую пачуў яшчэ ў 70-я гады мінулага стагоддзя ў сельскім клубе Браслаўскага раёна. Паміж танцамі на сцэну падняўся студэнт, які адбываў тут сельгасработы, і цікава выступіў. Усе смяяліся вельмі доўга:

«Першым нумарам на­шай праграмы чатыры гарных хлопца з Ліверпуля выканаюць песню «Гоу ту зэ кантры», што ў перакладзе на беларускую мову азначае «Прыязджайце да  нас на сяло».

Другім нумарам нашай праграмы вядомы англійскі спявак Том Джонс выступіць з сусветна вядомым хітом «Шы зы вуман», што па-беларуску азначае «Яна ўжо баба».

Трэцім нумарам нашай праграмы тыя ж самыя гарныя хлопцы з Ліверпуля выканаюць цудоўную песню «Аблядзі Абляда», што на беларускую мову зусім не перакладаецца.

На заканчэнне нашай праграмы ўсім вядомая даярка Манька з калгаса «Трэці Інтэрнацыянал» праспявае французскія дзявочыя пакуты «Жутэн» і пакажа кавалак сексу».

Антон Зубарэвіч, Слуцк

P.S. Замест кропкі ў гэтым матэрыяле цягне прывесці надзённую беларускую праўду: «Ніяк не атрымліваецца пат­ра­ціць грошы з розумам: то розуму не хапае, то грошай».

У тэму

Гэта анекдот пачатку 20 стагоддзя (яму ўжо больш 100 гадоў), які быў апублікаваны ў друкаваным нумары газеты «Кур’ер» ў 2003 годзе:

Кон, владелец чулочной фабрики, принял на службу молодого коммивояжера:
– Завтра вы выезжаете утренним поездом в Слуцк. Там отдохнете в гостинице, позавтракаете, выпьете для поднятия духа рюмочку коньяка «Мартель» и отправитесь к нашему старому клиенту Гольдману. Покажете ему полную коллекцию наших чулок, примете заказ и немедленно сообщите мне телеграфом о заключении сделки.
На другой день вечером приходит телеграмма из Слуцка:
«Во всем городе нет коньяка «Мартель». Что делать?»

ПАДЗЯЛІСЯ. А вы ведаеце беларускія анекдоты?